Na 10 weken in ons kot, krijgen we stilaan wat meer bewegingsruimte van de overheid. Hoe de komende weken, maanden, jaren er zullen uitzien, is onzeker. Het is aan onszelf om in te vullen hoe we dit realiseren. Sommigen geloven dat terug op play drukken en gewoon voortgaan op het elan van voor corona de optie is. Anderen zien een nieuw normaal ontstaan en voelen dat alles anders zal zijn/moeten. Toch denk ik dat we achteruit en vooruit kijken het beste aan elkaar verbinden.
Het artikel van Philippe Bailleur en Leanne Steeghs. “Heropstarten: Gewoon op ‘start’ drukken toch?” brengt het helder: gewoon op start drukken is geen optie. Deze periode kan potentieel traumatiserend werken in organisaties. Een virus heeft plots de wereld op zijn kop gezet, maar de gevolgen zijn niet te overzien, kunnen lang aanslepen en brengen ook eerdere weeffouten binnen (en buiten) organisaties aan het licht: op vlak van organisatiestructuur, samenwerking, leiderschap of zelfs fundamenteler, met een grote impact in de maatschappij.
Het vermogen om om te gaan met adaptieve uitdagingen zoals deze corona-crisis is van cruciaal belang. Zoals Annette Meulmeester en Philippe Bailleur het verwoorden: ‘Als we er in deze fase van crisis in slagen lessen te halen uit wat zich nu aan het ontvouwen is, dan kan dat ons helpen om de toekomst van en in organisaties, na deze crisis, vorm te geven. Sensemaking zal daarbij een cruciaal vermogen zijn.’
Door ons enkele fundamentele vragen te stellen, kunnen we glimpen van mogelijke antwoorden zien.
- Hoe veerkrachtig is onze organisatie en zijn onze mensen?
- Hoe stevig is onze basis, financieel, organisatorisch, individueel?
- Hoe wendbaar stellen we ons op?
- Hoe gaan we om met onzekerheid?
- Waarin toont zich onze excellentie, als persoon én als organisatie?
Deze vragen brengen ons inzicht en zetten ons al op weg. Gewoon op de startknop duwen is geen optie. Wat kunnen we dan wel doen? Onze ervaring leert ons dat vier thema’s steeds terug komen in veranderende tijden. In deze reeks korte blogs gaan we dieper in op de vier thema’s van ons Pear Festival:
- Navigeren in tijden van onzekerheid
- Leren in crisistijd
- Smeden van vitale coalities
- Werken met toekomstscenario’s
We geloven dat we met deze vier onderwerpen houvast kunnen bieden aan mensen, organisaties en netwerken die vaste grond onder de voet zoeken. Zo willen we richting en perspectieven bieden voor onze toekomst.
Navigeren in tijden van onzekerheid
Het eerste thema gaat over navigeren in tijden van onzekerheid. Dat we leven in onzekere tijden is wel duidelijk. We kunnen scenario’s verzinnen over de toekomst, maar we weten niet op voorhand welke richting het uiteindelijk zal uitgaan. Het kunnen leven met onzekerheid is een vaardigheid die nu meer dan ooit van pas komt. In welke mate we dit kunnen doen, hangt sterk af van de mate van zekerheid die mensen of organisaties binnen zichzelf én buiten zichzelf vinden. Hoe mensen omgaan met veranderingen en onzekerheid is zeer individueel. Hoe organisaties omgaan met verandering hangt samen met de mensen in de organisatie. Je bewust zijn van wat jou houvast biedt, is een eerste cruciale stap. De onzekerheid recht in de ogen kijken van van hetgeen je bezorgd maakt, is een andere cruciale stap. Rigoureus voelen en benoemen wat dat is, maakt ruimte voor beweging.
Daarnaast is het in onzekere tijden belangrijk om dicht bij jezelf blijven als mens en wat jij waardevol vindt. Als organisatie gaat het dan om verbonden te blijven met de ‘why’ (missie) en ‘how’ (waarden) van je organisatie. Het kunnen zien van leeropportuniteiten die passen binnen jouw waardenkader, helpt je in onzekere tijden verder.
Ten slotte is het belangrijk om te zien dat er, ook in onzekerheid, keuzemogelijkheden zijn. Net zoals je lichaam bij acuut gevaar in freeze modus kan gaan, kunnen onzekere tijden ons mentaal verlammen. Deze verlamming staat doorstroming en flexibiliteit in de weg. De andere reflex van je lichaam in gevaar is vluchten. Om te kunnen vluchten, moet je vluchtwegen zien. Als je vluchtwegen ziet, kan je beslissen welke je neemt. Kunnen denken in meervoudigheid, verschillende toekomstscenario’s kunnen formuleren geven je keuzemogelijkheden. Die zorgen op hun beurt voor beweeglijkheid én houvast.
Wil je zelf aan de slag?
Volg de workshop Navigeren in tijden van onzekerheid* op ons Pear Festival. We bieden je een kader, gaan op zoek naar wat ons houvast biedt, onderzoeken welke leeropportuniteiten er zijn en welke mogelijke toekomstscenario’s voor jou waardevol zijn.
Lies Lambert en Dorien De Troy
*De workshop Navigeren in tijden van onzekerheid werd ontwikkeld en geactualiseerd door Jan Ardui, volg zeker zijn lezing ‘A Pathway to humble authority’ op ons Pear Festival.