Het klinkt als het begin van een slechte mop. Voor we aan het antwoord toekomen, eerst wat context.
We leven al langer in een VUCA wereld, toch komen crisissen zoals diegene die we nu meemaken niet elke dag voor. Tijdens dit soort crisissen zijn er drie fasen: de eerste shock-fase, de liminale fase ‘het ondertussen’ en de derde fase, het nieuwe(re) normaal. Collega Birgit schreef er enkele weken geleden een blog over. Nu, begin juni komen we nog maar net uit de eerste fase en zullen nog verschillende maanden in het ‘ondertussen’ blijven hangen, voor we naar het nieuwe normaal verhuizen.
We merken dat er verschillende manieren zijn om met deze situatie om te gaan. Als we kijken naar organisaties die het bijzonder goed doen deze periode, is er één geheim ingrediënt: leren. De lerende organisaties, al van voor de crisis, staan vandaag sterker. Een lerende organisatie leert niet zomaar, ze doen aan triple loop learning. Dat wil zeggen: ze richten zich niet enkel (1) op de dingen juist doen of (2) de juiste dingen doen, maar kijken ook of ze (3) dingen doen die de juiste richting uit gaan. In de liminale fase is dat de eigenschap die van levensbelang blijkt.
Terug naar onze dieren… wat hebben een struisvogel, een hamster en een kameel gemeen met organisaties vandaag? Elk dier is een metafoor voor hoe organisaties omgaan met deze crisis.
Struisvogelorganisaties steken hun spreekwoordelijke kop in het zand. Ze zien dat in de buitenwereld vanalles aan de hand is, trekken zich terug en stellen zich afwachtend en beschermend op. Ze zijn vaak conservatiever, robuust en hiërarchisch. De dingen juist doen (1) is hier het allerbelangrijkste.
Hamsterorganisaties zien de opportuniteit, springen erop en rennen steeds in het rond. Ze rennen van opportuniteit tot opportuniteit om de juiste dingen te doen (2). Ze krijgen energie van de korte termijn. Uitputtingsverschijnselen bij medewerkers zijn eerder regel dan uitzondering.
Kameelorganisaties gaan bedachtzamer op pad. Ze hebben een groot uithoudingsvermogen, behouden hun gevoel voor de juiste richting (3), ook in momenten van leegte. Ze gaan spaarzaam met energie om en zetten die gericht in. Daar waar nodig trekken ze een spurtje. Samen op weg gaan, gaat trager, maar brengt hen verder.
Welke organisatie je vandaag ook hebt. Gebruik de liminale fase om van jouw organisatie een lerende organisatie te maken. Zet triple loop learning in als kader. Vertrek vanuit de focus op de juiste richting die je in de verdere toekomst uit wil. Kijk dan wat de juiste dingen zijn die je te doen hebt om die juiste richting uit te gaan en zorg ten slotte dat je de dingen dan juist doet. En leer, zowel van successen als van mislukkingen. Maar daarover meer in een volgende blog.
Wat hebben een struisvogel, hamster en kameel gemeen met organisaties vandaag? Het is geen mop, maar wel de ham(ster)vraag. Met welk dier vergelijk jij jouw organisatie?
Doe hier zelf de test: een struisvogel, hamster of kameel? We delen de (anonieme) resultaten op vrijdag 12 juni!
Lies Lambert en Bert Smits
Wil je dieper in dit thema duiken, eens kijken welk dier bij jouw organisatie past? Volg de workshop Leren in crisistijd op onze Pear Festival.