Onze doorbraakarchitecten blikken terug op het inspirerend AND& festival
Nele Smets: “Het And& festival “Innovate for the better” was simpelweg verbluffend! De manier waarop de sessies in beeld gebracht werden (het gebeuren was uiteraard digitaal) vanuit studio’s in het Depot en De Hoorn, hoe de jeugd werd betrokken in het gebeuren, de professionele manier waarop de gesprekken gemodereerd werden en de verschillende sprekers met elkaar in interactie gingen, maar zeker ook de sprekers zelf: dit is wereldniveau! Enerzijds voelde ik me plots heel klein bij zoveel kunde, écht chapeau voor de organisatie. Anderzijds kreeg ik vleugels bij het horen van zoveel inspirerende experimenten en visies. Meermaals had ik het gevoel dat we met heel veel innovatoren, denkers, doeners, ondernemers, wetenschappers tesamen deel uitmaken van een groter geheel, met een gedeelde ambitie om te ‘innoveren for the better’. En dat in Leuven, onze achtertuin…”
Roel Van Caenegem: “De rode draad doorheen veel verhalen is dat innovatie ontstaat wanneer je op een spontane manier ruimte kan creëren voor de kruising van verschillende perspectieven binnen een duidelijk kader. Dit is misschien een moeilijke zin om te zeggen dat een innovatievraag best behandeld kan worden vanuit een zo breed mogelijke kennis en expertise. Je ziet vandaag dan ook sectoren, technologieën en allerlei systemen bewust op zoek gaan naar synergieën. Volgens mij heeft de kracht van alleen dingen doen, zijn grenzen bereikt.
Tijdens het festival spreken ze in dat kader over ‘De kracht van convergentie’. In die zin heb ik ook al vaak moeten denken aan een concept waarbinnen we met Tweeperenboom sterk in zijn, namelijk het opzetten van vitale coalities. Een vitale coalitie is in mijn eigen woorden een groep van stakeholders die binnen een gemeenschappelijk doel of belang samen aan kennisdeling of ontwikkeling doen rond een complex vraagstuk. De uitdaging is hierbij om in een vitale coalitie de ruimte te creëren om elkaar te versterken. Dit blijkt ook uit deze presentatie een zeer relevant gegeven te zijn waaraan een grote nood is.”
Phil Daenens: “Covid-19 bracht vorig jaar een pauze in de And& festivals. Dit was echter geen verloren tijd. Tussen de vorige editie en deze van 2021 werd er in stilte doorgewerkt, zijn de geesten en initiatieven verder gerijpt en haalde Leuven de status van i-capital.
Waar vorige keer het dikwijls nog ging over bewustwording, werd in deze editie al veel meer ingezoomd op convergentie, co-creatie en zelfs enkele concrete realisaties. Verder werd dit alles dan ook nog eens knap gebracht d.m.v. de laatste eventechnieken. En we kregen ook zelf de kans om het Lazarusproject te brengen en te verbinden met uiterst interessante sprekers en deelnemers.”
Waarom was jullie deelname aan dit festival belangrijk voor Tweeperenboom?
Nele Smets: “Tweeperenboom bouwt samen met haar klanten aan doorbraken die bijdragen tot een maatschappij die inclusiever en duurzamer is, en die in staat is om zichzelf te vernieuwen. ‘Innovate for the better’, dus. Transitie- en innovatiethema’s, lopende experimenten en frisse ideeën zijn daarom zeer belangrijk voor ons, niet alleen om ze op te vangen, ook om ze mee vorm te geven.”
Roel Van Caenegem: “Het niveau van sprekers was ongezien hoog. Het zijn één voor één zeer intelligente en hoogopgeleide mensen die hun vernieuwende ideeën en verhalen delen. De grote uitdaging, vind ik, is om als doorbraakarchitect binnen Tweeperenboom de theorieën te kunnen vertalen naar iets bruikbaar voor de vraagstukken waarmee wij aan de slag gaan. Toch weet ik dat die er zijn en dat ik door de nieuwe manier van kijken op bepaalde zaken ook nieuwe zaken zal doen.”
Phil Daenens: “Wat ik vooral onthoud is dat: 1. Er wel degelijk middelen zijn om de transformatie door te zetten, dat financierders en industrie hier voor openstaan maar dat het kader nog verder dient te worden uitgewerkt (ESG – inclusive capitalism); 2. Dit ‘samen’ zal gebeuren, door klein en groot te verbinden, inclusief, circulair en interdisciplinair te werken en groei zeker niet ‘exclusief’ betekent; 3. Er vele mooi beloftevolle innovaties en initiatieven lopen die vragen om versnelling en opschaling; 4. De grootste uitdagingen liggen in infrastructuur, migratie, energie, CO2, H2O en andere grondstoffen, transport, opslag, mobiliteit en dat gedragsverandering een belangrijk deel van de oplossing vormt; 5. 2/3de van wat mensen hebben gebouwd bestaat uit wegen en parking, en de auto is nog steeds koning; 6. De rol van media meer is dan clickbait en wikipedia een knap staaltje is van sociaal ondernemerschap; 7. Micro&biotech oplossingen wachten op implementatie en het ‘physical internet’ en digitalisering mijls-laarzen stappen zetten; 8. Dat hier moed en hoop voor nodig is!
Ik hoorde vooral zaken die inspelen op de denkwereld van 2P en dat verbinding, weerbaarheid en robuustheid meer dan ooit nodig zijn om doorbraken te realiseren én ik leerde ook de term ‘moonshots’ en ‘marsshots’ kennen.”
Wat zal je persoonlijk bijblijven?
Phil Daenens: “Vanuit mijn interesse rond duurzaamheid (cfr. Phil schreef het boek over ‘planeet B’) was ik specifiek getriggerd door de titel ‘innovate for the better’ en wat dit ‘better’ dan wil zeggen vanuit de verschillende invalshoeken: menselijk, academisch, financierders, organisaties/industrie en overheden (maatschappelijke vijfhoek). Verder was ik aangenaam verrast door wat we kunnen leren uit het samenbrengen van natuur/wetenschap/kunst en even uit onze ‘echo chambers’ te komen op zoek naar de ‘golden nuggets’ door de juiste vragen te stellen aan de juiste mensen.”
Roel Van Caenegem: “Interessante sessies voor mij waren de openingsceremonie, de conferenties ‘Leadership in innovation or innovation in leadership?’ en de Entrepreneurial sessie ‘Tomorrow’s innovators pitching sustainable businesses’. De sessie die me tot nu toe het meest bijgebleven is – omdat het concrete handvaten gaf – was de sessie ‘Are we asking The right questions?’. Vooral de eerste twee sprekers hebben me weten te boeien omdat ze vanuit hun ‘niche’ de brug hebben kunnen maken naar het alledaagse. Cal Fussman is een wereldbefaamde interviewer en heeft onder andere verschillende presidenten, Nelson Mandela en Michael Gorbatsjov geïnterviewd. Die man is gewoon een genot om naar te luisteren. Ik heb zelden een betere storyteller gezien. Hij heeft ook een formule of manier gevonden om vragen te stellen.”
- Onderzoek het thema, informeer jezelf over het onderwerp
- Schrijf alle vragen op die in je opkomen
- Wandel rond en overloop alle vragen door ze luidop te lezen
- Verscheur al je vragen
- Doe het interview en de juiste vraag zal op het juiste moment komen. Door te luisteren en door te vragen kom je tot de essentie, the ‘gold’.
De tweede spreker was Thomas Hertog, een theoretisch natuurkundige en hoogleraar aan de KULeuven, die nog samengewerkt heeft met de bekende ‘Stephan Hawkins’. Heel krachtig vond ik zijn betoog over wat het belang is van ‘zwarte gaten’ in het universum en hoe ze de nieuwe, tegen-intuïtieve vragen leiden. Een ‘zwart gat’ heeft voor hem persoonlijk heel zijn wereld over hoop gehaald, want de theorie over het universum waarin hij jaren van overtuigd was, werd door het bestaan van een ‘zwart gat’ onderuit gehaald. Hij stelt zich sinds het bewijs ervan, volledig nieuwe vragen over de wereld. En uiteindelijk is hij ervan overtuigd dat we als mensen heel veel zullen leren over onszelf door ‘zwarte gaten’ te bestuderen.”
Nele Smets: “Persoonlijk gingen mijn interesses voornamelijk naar thema’s zoals ‘can greed be beneficial for everyone?’, ‘can architects (re)design for more inclusion and sustainability?’ en ‘is the truth still true?’. Ik hoorde sprekers als Nassim Taleb (‘de zwarte zwaan’), Anuna De Wever en Jimmy Wales (oprichter van Wikipedia). Maar het meest enthousiast werd ik van de workshopreeks ‘what makes cities life-sized?’. Deze vraag intrigeert mij omdat we bij Tweeperenboom vertrekken vanuit de context van een dorp (of stad op mensenmaat) als inspiratiebron voor leren en innoveren in tal van veranderprocessen. In tegenstelling tot het rustige platteland en overprikkelende grootsteden, bevat een dorp alle complexiteit in zich, zij het op mensenmaat. En het is precies die combinatie van complexiteit en mensenmaat, die maakt dat mensen ‘handelingsbekwaam’ worden, dat er experimenten mogelijk worden, en dus ook leren en innoveren. In de sessie ontdekte ik dat je ook naar een stad kunt kijken vanuit de dimensie voeding (Carolyn Steel, ‘sitopia’) en leerde ik dat we de macht van ingenieurs en planners moeten verplaatsen naar de burgers, en van kaarten naar menselijke interactie, om te komen tot een kwalitatiever, inclusiever en democratischer ruimtelijk ontwerp (Mikael Colville-Andersen).”